De wet van Moore – Chip-pagode in het HNF

Steeds krachtiger, steeds sneller: de computertechniek blijft zich met reuzensprongen ontwikkelen. Op 19 april 1965 stelde Gordon Moore, medeoprichter van Intel, de volgende wet op voor de halfgeleiderindustrie: elke 12, door Moore later gecorrigeerd tot 24, maanden wordt het aantal transistoren op een chip verdubbeld. Die gewaagde voorspelling van Moore is de afgelopen veertig jaar niet alleen overduidelijk bevestigd, maar is ook een soort technologische barometer geworden.

Naar aanleiding van het jubileum heeft het Heinz Nixdorf MuseumsForum (HNF) in april 2005 de wet van Moore op unieke wijze zichtbaar gemaakt met de chip-pagode. Deze pagode toont op indrukwekkende wijze de dynamiek van de micro-elektronica in de afgelopen 40 jaar. Een bijzondere attractie is sinds 2020 een tablet die met behulp van augmented reality de razendsnelle ontwikkeling van de halfgeleiderindustrie duidelijk maakt. Op het beeldscherm versmelt de echte chip-pagode met virtuele uitleg en toevoegingen. Heel spectaculair wordt het, wanneer een virtuele elektrische auto in het museum rijdt en het portier zich voor het instappen opent.

Verdubbeling

De verdubbeling van het aantal transistoren per chip staat gelijk aan de halvering van het chipoppervlak bij hetzelfde aantal transistoren. Deze constante afname van het oppervlak wordt in het HNF zichtbaar gemaakt met 20 treden: te beginnen bij 1965 met een oppervlak van 270 x 270 centimeter en eindigend bij het heden met een oppervlak van 3,5 x 3,5 millimeter. De afzonderlijke treden van de pagode bestaan uit verlichte schijven van plexiglas. Het object, dat ruim 800 kilo weegt, wordt verlicht met circa 3.500 LED’s. Naast de pagode staat een multimediastation met de belangrijkste originele documenten, gegevens en uitspraken over de wet van Moore.

Grenzen voor de wet

Voor onderzoekers en ontwikkelaars in de halfgeleiderindustrie geldt de wet van Moore al lang als doelstelling die absoluut gehaald moet worden. Zo is de wet een zelfvervullende voorspelling geworden. Hoe lang de wet nog van kracht blijft is echter de vraag.