Computers en creativiteit - afbeeldingen en geluiden uit bits en bytes

  • 0
    Blik in de tentoonstelling
  • 0
    Blik op het tentoonstellingsonderdeel “Computermuziek”
  • 0
    Fairlight CMI
  • 0
    Borstbeeld van Marilyn, gipsmodel

De tentoonstelling over computerkunst en computermuziek belicht enerzijds de historische ontwikkelingen en schetst anderzijds actuele trends. Door talrijke interactiemogelijkheden kunnen bezoekers met behulp van computertechniek creatief bezig zijn.

Van drukwerk via animaties tot internetkunst

Wanneer een werk met behulp van computergestuurde machines en algoritmen worden gegenereerd, is dat in hoge mate door de stand van de computertechniek beïnvloed. Computerkunst ontstond aan het einde van de jaren 50. Wiskundigen, natuurkundigen, elektrotechnici en informatici zetten wetenschappelijke formules visueel om en begonnen op artistieke wijze onderzoek te doen naar de verhouding tussen getallen en beelden. De vroege experimenten werden weliswaar met computers uitgevoerd, maar werden meestal als statische, gedrukte afbeeldingen gepresenteerd. Vanaf de jaren 80 werden geanimeerde grafische afbeeldingen mogelijk. In films en video's waren steeds meer realistisch verlichte bewegende beelden met hoge resolutie en special effects te zien. In de jaren 90 kwamen nieuwe initiatieven zoals generatief design, internetkunst of interactieve multimedia-installaties terecht in commerciële toepassingen, zoals computergames, muziekvideo's en webdesign.

Kunst door en van algoritmen

Sinds kort hebben machinaal leren en neurale netwerken hun intrede gedaan in creatieve en vormgevingsprocessen. Kunstmatige intelligentie wordt een hulpmiddel en partner in design, schilderkunst, fotografie, muziek en film. Kan met behulp van kunstmatige intelligentie kunst ontstaan? Machinaal leren moet de menselijke creativiteit ondersteunen en algoritmische hulpmiddelen moeten helpen nieuw vormen van audiovisueel werk te creëren. Bezoekers krijgen inzicht in de vroege computeranimaties met een augmented reality-toepassing die een Marilyn-borstbeeld uit 1986 laat zien en aanvult. Bij interactieve stations komt u te weten hoe een elektronische curator werkt en hoe eenvoudige lijntekeningen muziek worden en normale foto’s digitale kunstwerken met special effects.

Nieuwe toetsinstrumenten – Fairlight CMI en MIDI

Muziek die met elektronische apparatuur wordt gemaakt en via luidsprekers wordt weergegeven, noemen we elektronische muziek. Het maken van muziek met behulp van computertechniek is vandaag de dag een vanzelfsprekendheid. Het gebruik van technische middelen heeft de mens niet verdrongen, maar helpt bij het creëren van nieuwe muziekstijlen. Het tijdperk van de elektronische muziekinstrumenten begon in 1897 met het telharmonium. De doorbraak kwam echter pas in de jaren 60. Rock- en popbands gebruikten voor hun muziekproducties nieuw ontwikkelde toetsinstrumenten en synthesizers. Technische innovaties aan het begin van de jaren 80 veranderden de rock- en popmuziek fundamenteel. Met de eerste digitale synthesizer Fairlight CMI was de muziekcomputer geboren. Klanken konden op puur digitale wijze worden gesynthetiseerd, opgeslagen en aangepast. Met name sound sampling maakte furore. Met deze techniek kon elke willekeurige klank worden gedigitaliseerd en in een andere muzikale context worden hergebruikt. Op de tentoonstelling kunnen bezoekers deze techniek aan de hand van luistervoorbeelden beleven. Een muziektechnische revolutie bleek in 1983 MIDI, de gestandaardiseerde digitale interface voor muziekinstrumenten. Hiermee is het mogelijk instrumenten met elkaar en met computers te verbinden en te laten communiceren.

Duet met een computer

Bezoekers kunnen zelf nieuwe muziekstukken creëren. Op het interactieve station AI Duet spelen ze met een computer samen piano. De computer reageert op de gespeelde noten en melodieën en vult deze aan, zodat een creatief duet tussen mens en machine ontstaat.